W centrum Jawora, przy ul. Wyszyńskiego (dawna Rapackiego) znajduje się kilkadziesiąt mogił. Nie ma tam krzyży, jest natomiast duża gwiazda na wysokim cokole. A na tablicy spis z nazwiskami w języku rosyjskim. Czy to tylko symboliczne mogiły, czy rzeczywiście pochowani są tam ludzie? Z tymi wątpliwościami udaliśmy się do Mirosława Szkiłądzia, regionalisty i kustosza Muzeum Regionalnego w Jaworze.
– To autentyczny cmentarz, który jest chroniony prawem – wyjaśnia kustosz i pokazuje nam imienną listę pochowanych tam żołnierzy. Spis powstał po wojnie i sporządzony jest w języku rosyjskim.
Z listy wynika, że pochowano w tym miejscu 610 żołnierzy, w tym 220 bezimiennych. Niektórzy z nich zginęli lub zmarli już po zakończeniu działań wojennych, bo data pochówku wskazuje na lipiec 1945 r. Dokument informuje też, że na cmentarz przenoszono w latach powojennych szczątki żołnierzy z innych miejsc, takich jak Bolków, Sokola, Żarek (obecnie Słup). Ostatni pochówek miał miejsce w 1952 r.
Obecnie opiekę nad tym miejscem sprawuje gmina Jawor. Jak dowiedzieliśmy się w magistracie, raz w roku miasto otrzymuje na ten cel dotację z województw. Szczególny status tego miejsca sprawił, że znajdujące się tu pomniki i mogiły pozostały na miejscu mimo ustawy dekomunizacyjnej.
A co było tutaj przed powstaniem cmentarza? Odpowiedź znajduje się w materiale filmowym poniżej.
Materiał wideo:
