Herb Rudnej i Gminy Rudna przedstawia świętą Katarzynę z Aleksandrii. Według historycznych wersji herbu wyobrażenie tej świętej jest symbolem Rudnej co najmniej od średniowiecza. I mieszkańcy o tym pamiętają.
Zacznijmy jednak od historii. Już w średniowieczu na godłach pieczęci i herbów bardzo często umieszczano wizerunki świętych, będących patronami Kościoła, by w ten symboliczny sposób oddać się w ich opiekę. Z dużą dozą prawdopodobieństwa można uznać, że wówczas ustanowiono świętą Katarzynę patronką Rudnej. Pierwsza wzmianka na temat zorganizowanego życia religijnego i kościoła w tej miejscowości pochodzi z 1340 r. Mowa o pierwotnym, drewnianym kościele, który stał na miejscu obecnej gotyckiej cerkwi prawosławnej pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Według podań, był to właśnie kościół pw. Św. Katarzyny. Niestety, w wyniku licznych pożarów zniszczone zostały najstarsze kroniki miejskie, w tym dokumenty dotyczące herbu i pieczęci. Nie można więc ustalić konkretnej daty, okoliczności i powodów ustanowienia św. Katarzyny patronką Rudnej, ale wiadomo, że znany współcześnie herb odbiega znacznie w kolorystyce od pierwowzoru.
Obecny herb przedstawia św. Katarzynę ubraną w pofałdowaną zieloną suknię przepasaną żółtym pasem i narzuconym na ramiona czerwonym płaszczem. W prawej ręce trzyma miecz ze stali o złotej rękojeści skierowany w dół, w lewej – unosi koło z sześcioma szprychami na wysokości ramion. Głowę jej wieńczą korona i nimb. Cała postać znajduje się na niebieskim polu. Koło i miecz są atrybutami związanymi z męczeńską śmiercią świętej, a dodatkowo koło związane jest z legendą dotyczącą zamieszkującego rudnowską ziemię księcia Burglehn. Historia ta stanowi lokalną adaptację żywotu świętej Katarzyny Aleksandryjskiej. Zgodnie z niemieckimi podaniami, ów książę był poganinem, a jego córka przyjęła chrzest. Gdy książę dowiedział się o tym fakcie, kazał córkę pozbawić życia, a miejscem kaźni miała być łąka obok zamku zwana z niem. „ Räderwiese” od słowa, które oznacza „łamać kołem”, gdyż taki sposób na zgładzenie córki wymyślił właśnie książę Burglehn. Nie inaczej, choć wieki wcześniej, było z samą św. Katarzyną Aleksandryjską.
Imię Katarzyna wywodzi się z greki. Przymiotnik „katharos” znaczy „czysty” , „nieskalany”. Czystość i nieskalanie to atrybuty, z którymi kojarzona jest święta Katarzyna Aleksandryjska.
Żywot świętej Katarzyny to historia życia pięknej, mądrej i odważnej królewny, która zamiast bogactw i zaszczytów wybrała życie w wierze i cnocie. Przyszła na świat około 282 roku. Jej ojcem był ponoć król Cypru – Kostus (Kustos, a może Tkonstos), poganin, a matką – chrześcijanka. Dziewczyna otrzymała staranne wykształcenie. Była inteligentna i wyjątkowo piękna. Ale swoje życie postanowiła poświęcić Bogu. Skazano ją za to na tortury i śmierć. Miało się to dokonać za pomocą machiny złożonej z czterech zachodzących na siebie kół, wyposażonych w ostre noże. Kiedy do tego doszło, machina rozpadła się na kawałki. Ostatecznie późniejsza św. Katarzyna została ścięta.
Mieszkańcy Rudnej i całej gminy są bardzo dumni ze swojej patronki.
– Z okazji Katarzynek odbywały się różne wydarzenia, w tym festyn i bieg świętej Katarzyny – mówi Władysław Bigus, wójt gminy Rudna. – Co roku w jej święto organizowana jest uroczystość pasowania na ucznia i ślubowania dla kas pierwszych Szkoły Podstawowej w Rudnej.
Były też konkursy dla dzieci poświęcone gminnej patronce. Efektem jednego z nich był, wydany ze środków samorządowych, książkowy zbiór pt. „Baśniowy przewodnik po Gminie Rudna”.
Powstał też spektakl pt. „ Drogie dzieci, czy wy wiecie, skąd się wzięła Rudna w świecie?” przygotowany w ramach edukacji teatralnej, finansowanej przez gminę przy współpracy ze Stowarzyszeniem Edukacyjnym MOSTEK i Szkołą Podstawową, w oparciu o autorski scenariusz opowiadający o dziecięcej wizji powstania Rudnej i jej patronce. Warto dodać, że spektakl został zgłoszony do II edycji Międzynarodowego Konkursu „Bajka i legenda świata w życie nam się wplata” i otrzymał tam I nagrodę.
Źródło: UG Rudna/Praca zbiorowa, Rudna. Ilustrowana monografia pod redakcją Stanisława Tokarczuka, 2011 rok/ Henryk Bejda, Nasz wielki patron święta Katarzyna Aleksandryjska, wyd. Rafael, 2017 rok
Dodajmy jeszcze, że w naszym rejonie także Góra ma w herbie św. Katarzynę. Ubrana jest w złotą szatę spiętą w pasie, i w błękitny płaszcz. Na głowie ma złotą koronę. Po obu stronach świętej widnieją dwie czerwone baszty z blankami posiadające czarne otwory strzelnicze i zielone daszki. Święta trzyma w lewej ręce żółte koło od wozu, w prawej – miecz. Jej wizerunek nawiązuje do wezwania kościoła parafialnego, a koło i miecz – do męczeńskiej śmierci św. Katarzyny.
Fot. UMiG Góra
